Bakıda olan 8 tarixi və müasir məscid

Bu ilin Ramazan ayı artıq sona yaxınlaşır. Bu mübarək ayda insanlar Allahdan tutduqları orucların qəbul olmasını diləmək və bayram namazlarını qılmaq üçün məscidlərə gedirlər.
Sizin üçün Bakıda olan 8 tarixi və müasir məscidin siyahısını və tikilmə tarixini hazırladıq. Məscidin hər biri öz gözəlliyi ilə cəlb edir və şəhərimizi daha da gözəlləşdirir. 

Heydər Əliyev məscidi

Heydər Əliyev məscidi 2012-2014-cü illərdə Prezident İlham Əliyevin tapşırığı ilə inşa edilən Qafqazın ən möhtəşəm ibadət yeri və məscididir. Məscidin fasadı Şirvan-Abşeron memarlıq üslubunda xüsusi daşlarla üzlənmişdir. Məsciddə eyni vaxtda 7 minə yaxın insan ibadət edə bilər.

Heydər Əliyev məscidi 12 000 m² sahədə salınıb və 2014-cü il dekabrın 26-da əhalinin istifadəsinə verilib. 95 metr hündürlüyündə 4 minarə inşa olunub və məscidin kənarlarında Quran ayələri yazılıb. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi tərəfindən imam və axund təyin edilib, lakin bu məsciddə dini icmanın yaradılmayacağına qərar verilib. Məscid Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin nəzdindədir.

Ünvan: Həmzə Babaşov küçəsi
Memar: Ədalət Məmmədov
Tikilmə tarixi: 2012-2014-cü illər

Təzə Pir məscidi

Təzə Pir Məscidi Abşeron ərazisində yerləşir və Azərbaycanın görməli yerlərindən biridir. Məscid Qafqazın dini mərkəzi hesab olunur və Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi burada yerləşir. Bu tikilinin Təzə Pir məscidi adlanması da təsadüfi deyil. Belə ki, məscid XX əsrdə türbə üzərində tikilmişdi, buna görə də o vaxtdan bəri xalq arasında Təzə Pir adlanır. 

Görkəmli alim və övliya Əbu Seyid Abdullanın ziyarətgahı ötən əsrin ortalarına qədər “Xəlbədam” kimi tanınan ərazidə yerləşirdi. Bakı əsilzadələri tərəfindən zaman-zaman təmir edilmiş, 1817-ci ildə Bakı xanı Hüseynqulu xanın kürəkəni Qasım bəy məscidi bərpa etmişdir. Seyid Yəhya Bakuvinin nəslindən olan Nabat Aşurbəyli-Rzayeva məscid tikməyə and içmiş və məscid 1905-ci il iyulun 23-də tikilmişdir.

Ünvan: Mirzə Fətəli küçəsi, 7
Memar: Zivərbəy Əhmədbəyov
Tikilmə tarixi: 1905-1914-cü illər

Bibiheybət məscidi

Bibiheybət məscidi  Azərbaycan Respublikasının Bakı buxtası sahilində yerləşir. 13-cü əsrin ikinci yarısında Şirvanşahlar dövlətinin iyirmi səkkizinci hökmdarı Əbü-l-Fəth Fərruxzad ibn Axsitan ibn Fəribürz tərəfindən tikilmiş məscidin bərpa olunmuş variantıdır. Məscid Şirvan-Abşeron memarlığı üslubunda tikilmişdir. 

Bibiheybət məscidi Sovet İttifaqının ilk illərində repressiyaya məruz qalıb, 1934-cü ildə dağıdılıb. 1997-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyev yeni məscid kompleksinin bünövrəsini qoymuşdur.

Bu məscid Abbasqulu ağa Bakıxanov, Aleksandr Düma və Xurşidbanu Natəvan kimi məşhur şəxslərin ziyarət etdikləri Azərbaycanda İslam memarlıq abidələrinin ən mühüm nümunəsidir. Burada smaltadan, rəngbərəng şüşə materiallarından istifadə edilərək Qurani-Кərimdən surələr yazılmışdır.

Ünvan: Bibiheybət yolu, 2
Memar: Mahmud ibn Səd
Tikilmə tarixi: 1281-1282-ci illər

Cümə məscidi

Cümə məscidi İçərişəhərdə yerləşir və ölkə əhəmiyyətli abidədir. Hacı Şeyxəli ağa Dadaşov 1899-cu ildə xeyriyyə məqsədi ilə bu məscidi tikdirmişdir. Məscid sovet dövründə xalça muzeyi kimi fəaliyyət göstərmişdir, lakin 1990-cı illərdən etibarən yenidən məscid kimi fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. 2008-ci ildə Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsi hesabına təmir və bərpa edilmişdir. 

Cümə məscidi Şərq və Avropa klassik motivləri, daş üzərində oymalar, geniş naxışlar palitrası, bədii epiqrafikası ilə Azərbaycan memarlığının gözəl nümunəsidir. 2008-ci ildə bərpa edilərkən məscid Qurani-Kərimdən ornamentlər və surələrlə bəzədilmişdir.

Ünvan: Asəf Zeynallı küçəsi
Tikilmə tarixi: 1899-cu il

Əjdərbəy məscidi

Əjdərbəy məscidi Azərbaycanın ən nüfuzlu dini ibadət mərkəzlərindən biridir. 1912-1913-cü illərdə tanınmış xeyriyyəçi Əjdər bəy Aşurbəyov tərəfindən tikilib və Bakı müsəlmanlarının ən qədim və ən böyük məscidlərindən biridir. Sovet hökuməti dağılandan sonra məscidə gələnlərin sayı xeyli artmış və ərazi çox izdihamlı olmuşdur. Məscid xalq arasında Əjdərbəy, Göy məscid və ya İttifaq məscidi kimi də tanınır. Məscidin ilk adı İttifaq olub. Əjdər bəy rəhmətə gedəndən sonra onun adı məscidə əlavə olunub. Bundan əlavə, günbəzinin rənginə görə, tikili el arasında Göy məscid adı ilə çağırılır.

Əjdərbəy məscidi islamın hər iki məzhəbindən olan müsəlmanların birlikdə namaz qıldığı yeganə yerdir. İkinci Dünya Müharibəsi illərində Əjdərbəy məscidi ibadət yeri kimi bağlanıb, lakin müharibə iştirakçılarının müraciətindən sonra yenidən müsəlmanların ixtiyarına verilib.

2010-cu ildə Azərbaycan Prezidentinin Ehtiyat Fondundan Əjdərbəy məscidinin bərpası üçün Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə vəsait ayrılıb. Həyətdə ibadət üçün xüsusi yer ayrılıb, eyni vaxtda 1000 nəfərə qədər insan ibadət edə bilər.

Ünvan: Səməd Vurğun küçəsi, 76
Memar: Zivər bəy Əhmədbəyov
Tikilmə tarixi: 1912-ci il

Şəhidlər məscidi

Şəhidlər məscidi Bakıda Şəhidlər Xiyabanının yaxınlığında Türkiyə hökumətinin dəstəyi ilə tikilmişdir. Türkiyə Diyanət Vəqfi tərəfindən 1993-1996-cı illərdə məscidin inşa edilməsində əsas məqsəd Azərbaycan torpaqlarının müdafiəsində şəhid olan qəhrəman əsgərlərin xatirəsini yaşatmaqdır. Məscid Osmanlı memarlıq üslubunda inşa olunub və hündürlüyü 15 metrdir. Burada dini yazılar da var.

Ünvan: Mehdi Hüseyn küçəsi
Tikilmə tarixi: 1993-1996-cı illər

Məhəmməd məscidi

Məhəmməd məscidi 1078-79-cu illərdə Məhəmməd Əbubəkr oğlu tərəfindən tikilmişdir. Məscid Bakının dövrümüzə qədər gəlib çatmış ən qədim məscididir. 1723-cü ildə rusların Bakını atəşə tutmasından sonra məscidə Sinqala məscidi adı verilib. Məscidə bitişik şəkildə qaldırılmış silindrik formalı minarənin yuxarı hissəsində ərəb dilində kufi xətti ilə Quran ayəsi yazılıb. Məscidin minarəsi Şimali Azərbaycan minarələri arasında ən qədimidir. Zəngin dekorativ elementlərlə bəzədilmiş bir otaqlı ibadət zalı var.

Ünvan: Kiçik Qala küçəsi, 28
Tikilmə tarixi: 1078-1079-cu illər

Nizaməddin məscidi

Nizaməddin məscidi Bakının Suraxanı rayonunda yerləşən Əmircan qəsəbəsinin ən qədim tarixi abidələrindən biridir. Şirvanşahlar dövləti dövründə Əmir Nizaməddin Kəsraninin təşəbbüsü ilə tikilmişdir.

Məscid 1384-1385-ci illərdə Şərifəddin tərəfindən təmir edilmişdir. Bu təmir zamanı Şərifəddinin cənuba baxan həyətində yeni portal tikilmişdir. XX əsrin əvvəllərində Nizaməddin məscidində yenidən təmir işləri aparılmışdır. Bu təmir nəticəsində qərb eyvanının mərkəzində dörd daş sütundan ibarət giriş düzəldilmişdir. 

Ehtimal olunur ki, məscidin altında olan mağarada İbrahim (ə.s.) peyğəmbər atası Azər və başqa müşriklərdən gizlənirdi və Nizaməddin məscidi mağaranın üstündə tikilib. 

Ünvan: Suraxanı rayonu
Tikilmə tarixi: XIV əsr